Printen maken is net zo makkelijk als koffie zetten wanneer je maar het juiste materiaal gebruikt.
Op niet fotografische wijze.
Men kan op de koperlaag met een watervaste viltstift (Edding 3000) een print layout tekenen. Deze kan dan vervolgens in een etsbad worden geëtst. Na het etsen de print reinigen, opschuren met een zandsteentje en afspuiten met
Plastic Seal 60 of
Aerosol PRF 202 / 220.
Dit voorkomt oxideren van de koperlaag en kan makkelijk doorheen worden gesoldeerd.
Op fotografische wijze.
Computerprogramma:
Met de computer en een tekenprogramma wordt de print layout getekend. Veelal worden daar programma’s voor gebruikt die speciaal hiervoor zijn gemaakt. Programma's die nu erg populair zijn, zijn bijvoorbeeld Eagle en Ultiboard. Andere normale tekenprogramma’s zijn echter ook bruikbaar. Het voordeel van een print tekenprogramma is dat het programma vaak zelf de printsporen maakt. Vaak zitten de componenten er al in “voorgebakken” en kan ook direct vanuit het schema een print worden getekend.
Maken van de film:
Of de film positief of negatief moet zijn hangt af van de fotolaag op de printplaat. Bijna al het printplaat wat U krijgt aangeboden met een fotolaag, is deze positief. We gaan dan ook uit van het maken van een positieve film. Negatief kan uiteraard ook.
Wanneer de layout is gemaakt, moet deze worden omgezet op film om fotografisch verder te kunnen worden verwerkt. Zelf gebruik ik daar voor onze
Huismerk Foto inktjet folie. Ook bruikbaar is het z.g. kalkpapier wat ook wel overtrekpapier wordt genoemd en in boekhandels verkrijgbaar is.
Men beweert dat inktjet printers niet geschikt zijn om een film te maken wat grote onzin is. Zelf gebruik ik een Brother MFC-J6530DW inkjet printer. Ik stel de printer voor onze folie in op grijstinten, fijn en papiersoort inktjet. Bij gebruik van overtrekpapier grijstinten, fijn en papiersoort normaal.
Eventueel kunnen er twee films over elkaar worden geplakt om een betere lichtdichtheid te verkrijgen. Op deze wijze kunnen sporen tot 0,1mm worden geëtst.
Het belichten van de fotoprint:
Met ultra violet licht moet de fotolaag op de printplaat worden belicht. Wanneer er een goede lichtdichte film is gemaakt, is de belichting niet kritisch. Afhankelijk van de gebruikte lichtbron is de belichting van onze printplaat ergens tussen de 1 en 4 minuten met een marge van ongeveer 1 minuut.
Het is belangrijk dat de lichtbron een homogene lichtsterkte afgeeft. Dus de lichtsterke overal op de print moet het zelfde zijn. In professionele belichtingsbakken worden meestal 6 of meer TL’s gebruikt.
Tegenwoordig zijn er ook blokjes te koop met ultra violette LED’s. De hoeveelheid licht is daarvan veel minder dan van de TL’s dus moet er langer belicht worden. De LED’s hebben een lens dus moet de afstand tot de print vrij groot zijn om een homogene belichting te krijgen. Voor belichting van een europrint (10 x 16cm), heb je minstens 4 van die ultra violette LED blokken nodig! Zo niet, is de print in het midden overbelicht en aan de zijkant onderbelicht.
Het ontwikkelen van de fotolaag op de printplaat:
Het belangrijkste punt waar het mis gaat is bij de gebruikte ontwikkelaar om de fotolaag op de print na belichting te ontwikkelen.
Het witte poeder of korrels wat als ontwikkelaar wordt aangeboden is zonder uitzondering Caustic Soda. Meestal wordt 9 tot 15 gram per liter aanbevolen. Caustic Soda is het zelfde als gootsteen ontstopper wat voor bijna niets in bouwmarkten verkrijgbaar is. Veelal wordt u dus voor een astronomisch bedrag simpel gootsteen ontstopper verkocht.
Caustic Soda is geen ontwikkelaar maar een etsmiddel. De belichte fotolaag is zachter dan de niet belichte fotolaag waardoor deze eerder is weg geëtst. Uiteindelijk wordt dus alles weg geëtst. Vervelende is dat de ets activiteit sterk afhankelijk is van de temperatuur en de sterkte van de oplossing. Bij vooral dunne printsporen (0,1mm) wordt het lastig om met Caustic Soda altijd een gegarandeerde kwaliteit te behalen. Dit is dan ook meestal waar het proces op een teleurstelling eindigt.
Bedrijven die professionele printen maken moet het ontwikkelen altijd gegarandeerd en probleemloos verlopen. Caustic Soda is te hobbyistisch en te onbetrouwbaar. Zij gebruiken een echte ontwikkelaar. Deze professionele ontwikkelaar is bij ons verkrijgbaar.
De print etsen.
In het verleden gebruikte men ijzerchloride wat in gedroogde korrelvorm (de “borrelnootjes”) niet meer verkocht mag worden in verband met de “milieu onvriendelijkheid” . Het is dus alleen in vloeibare vorm nog verkrijgbaar. In vloeibare vorm, is de etswerking regelmatiger en zijn er minder bezinksels. Het is dus is ideaal voor gebruik in sproei etsmachines.
IJzerchloride is eigenlijk zoutzuur wat verzadigd is met ijzer wat na filtering om de drab te verwijderen, is blootgesteld aan zuurstof om te oxideren. Het is dus eenvoudig zelf te maken door bijvoorbeeld een flinke hoeveelheid staalwol op te lossen in zoutzuur, vervolgens dit te filteren en de overgebleven vloeistof in bakken met een groot oppervlak bloot te stellen aan de buitenlucht. Het krijgt door dit oxideren ook de bekende groen/gele kleur.
Na gebruik kan dus de ijzerchloride gewoon in de etsbak blijven staan. Wanneer het een verbinding met de zuurstof in de lucht aan gaat levert dit alleen maar een versterkende werking op.
IJzerchloride is dus bijna oneindig bruikbaar.
De nadelen zijn:
- Sterk verontreinigend (beschadigt de kleding als je het er in krijgt, moeilijk te verwijderen)
- Chloordamp tast materialen in de omgeving aan
fijnetskristal wordt veel door anderen aanbevolen en wordt U ook meestal via internet aangeboden. Het is eigenlijk natriumpersulfaat en wordt als wit poeder geleverd. In opgeloste vorm gaat dit een verbinding aan met zuurstof wat de werking sterk vermindert. Fijnetskristal is dan ook in opgeloste vorm niet houdbaar. Bij kamertemperatuur is de etswerking ook stukken minder dan ijzergloride.
Voordeel is dat het niet zo (milieu) verontreinigend is als ijzergloride maar daar houdt het dan ook helemaal mee op.
De print reinigen.
De fotofilm van de print kan men verwijderen met trichloor (trichlooretheen) of aceton. Ook trichloor mag niet meer verkocht worden daar het opsnuiven daarvan hersenbeschadiging kan opleveren. Trichloor snuiven blijkt ook verslavend te werken.
Simpeler is om een flinke scheut Caustic Soda in water op te lossen en daar de print in te doen. De etsende werking van Caustic Soda verwijdert de filmlaag in enkele minuten.
Professioneel gebruikt met een vloeistof wat “stripper” heet. Wat er in zit weet ik niet echter de hierboven aangegeven methodes werken perfect.
Nabewerking:
Rest ons opschuren met een zandsteentje en afspuiten met
Plastic Seal 60 of
Aerosol PRF 202 / 220.
Ook kunnen onze blankelak spuitbussen hiervoor gebruikt worden (
klik op deze link
).
Dit voorkomt oxideren van de koperlaag en kan makkelijk doorheen worden gesoldeerd.
Kijk ook even op onze facebook pagina
|
